Muminki

    Prawie każdy z nas słyszał kiedyś o Dolinie Muminków, ale nie każdy wie, że powstało całe mnóstwo historii o przygodach jej mieszkańców. 

Wielu z nas kojarzy Muminki głównie z seriali animowanych. W Polsce najbardziej znany jest powstały w latach 1977-1982 w łódzkim studiu Se-ma-for serial Opowiadania Muminków oraz zrealizowany w latach 1990 -1991 w międzynarodowej koprodukcji serial zatytułowany Muminki.
Warto jednak wspomnieć, że na motywach opowiadań o Muminkach powstało kilka różnych wersji seriali telewizyjnych, a także animacje pełnometrażowe. Muminki zostały również wystawione na deskach teatrów na całym świecie, nie zabrakło także słuchowisk radiowych.

Przygody mieszkańców Doliny Muminków zostały opisane w cyklu dziewięciu książek i dwudziestu dwóch komiksów fińskiej (piszącej po szwedzku) autorki Tove Jansson oraz pięćdziesięciu dwóch komiksach brata Tove- Larsa Janssona.
Muminki w druku pierwszy raz pojawiły się w 1938 roku w antyfaszystowskim fińskim piśmie zatytułowanym 'Gram', a pierwsza książka o Muminkach, Małe trolle i duża powódź, została opublikowana przez Tove Jansson w 1945r.

Książki napisane przez Tove Jansson, w których możemy spotkać muminki, to:

Małe trolle i duża powódź - opowiadanie, którego głównym wątkiem są poszukiwania Tatusia Muminka przez Muminka i jego mamę. Po raz pierwszy pojawia się tutaj postać Ryjka, jednak póki co jest bezimiennym stworzonkiem.

Kometa nad Doliną Muminków- bardziej obszerna historia niż wcześniejsze opowiadanie; dotyczy nadejścia wielkiej komety, która zakłóca spokojne życie w Dolinie Muminków. Opowiada również o wyprawie bohaterów do obserwatorium w Górach Samotnych. Po raz pierwszy pojawiają się Włóczykij, Panna Migotka, Migotek, Paszczak i Piżmowiec.

W Dolinie Muminków- opisuje perypetie związane z kapeluszem Czarnoksiężnika, wyprawę na Samotną Wyspę Hatifnatów, opowiada o Królewskim Rubinie oraz Topiku i Topci. Po raz pierwszy pojawia się Buka, po raz ostatni w serii występują Piżmowiec i Migotek.

Pamiętniki Tatusia Muminka- są historią młodości Tatusia Muminka, odpowiednio ubarwioną przez niego samego. Znajdujemy tu informacje o rodzicach Włóczykija i Ryjka, a także o rodzinie Małej Mi. Ubarwienia Tatuś Muminka tłumaczy faktem, że jego pamięć popsuła się nieco z biegiem lat. Sam autor proponuje, by po przeczytaniu pamiętników, zacząć je czytać jeszcze raz. Po raz pierwszy pojawiają się Mała Mi i Mimbla.

Lato Muminków- historia wielkiej powodzi, która pozbawiła bohaterów domu, ale również skłoniła do rozwinięcia działalności artystycznej. Tatuś Muminka tworzy sztukę teatralną, zatytułowaną 'Narzeczone lwa, czyli więzy pokrewieństwa'. Po raz pierwszy pojawia się Homek i Bufka.

Zima Muminków- opowieść o zimie, w czasie której Muminek obudził się i nie mógł zasnąć. Pozostawiony sam sobie musiał nauczyć się reguł rządzących zimą. Po raz pierwszy pojawiają się Too-tiki i Przodek.

Opowiadania z Doliny Muminków- Kilka historii z życia trolli, wizyta w ich małym świecie. Po raz pierwszy pojawia się Gapsa. Po raz ostatni pojawiają się Ryjek, Panna Migotka i Too-tiki.


Tatuś Muminka i morze- historia o latarni morskiej, Latarniku, samotności i morzu. Uważana za pierwszą z dojrzałych książek o przygodach Muminków (obok Doliny Muminków w listopadzie). Ostatnie pojawienie się Buki (reszta postaci występujących w książce, poza Latarnikiem, pojawia się w następnej części we wspomnieniach innych bohaterów).

Dolina Muminków w listopadzie- Muminki występuja tutaj tylko we wspomnieniach osób, które odwiedzają ich dom- same Muminki przebywaja w tym czasie na Wyspie.

Ciekawostki:

Inspiracją do powstania Muminków był wujek Tove- straszył ją trollami, które miały dotykać ją swoimi zimnymi nosami, jeśli będzie wyjadać zapasy ze spiżarni. Natomiast pierwszy szkic Muminka powstał na ścianie wychodka w posiadłości letniskowej rodziny artystki w Pellinge podczas jej kłótni z bratem. Podobno rysunek znajduje się tam do dziś.

Bobek nie pojawia się w żadnej z dziewięciu książek o Muminkach. Natomiast pojawia się w komiksach narysowanych przez Tove, a także w opowiadaniu 'Łobuz w Domu Muminków' z 1980 roku.

Gdzieś pomiędzy Marsem a Jupiterem istnieje planetoida 58345 Moomintroll, odkryta w 1995 r. przez Davida Ashera. Jej nazwa pochodzi od powieści „Kometa nad Doliną Muminków”

Książki o Muminkach są nie tylko dla dzieci. Dorośli odnajdą w nich mnóstwo głębokich znaczeń, egzystencjalnych pytań o tożsamość, poczucie przynależności i wspólnoty, a także tematy takie jak żałoba, samotność, seksualność, tolerancja, wolność.

Migotka zmienia barwę w zależności od nastroju, a Muminkowi na zimę wyrasta futerko.

Na wyspie Kailo w pobliżu miasteczka Naantali na południowo-zachodnim wybrzeżu Finlandii znajduje się park rozrywki 'Świat Muminków' (fin. Muumimaailma). Można tam znaleźć błękitny Domek Muminków, a ponadto teatr Emmy, namiot Włóczykija, chatkę Paszczaka, groę Hatifnatów, dom Czarownicy i jej wnuczki Alicji, łódź Tatusia Muminka, makietę smoka Edwarda, sensoryczny szlak bosych stóp, plażę, lodziarnię Topika i Topci, gofry Filifionki i mnóstwo innych atrakcji

W 2017 roku w fińskim Tampere otwarto muzeum poświęcone Muminkom i twórczości Tove Jansson. Pisarka bardzo lubiła to miasto i w 1986 roku podarowała tamtejszemu Muzeum Sztuki większość swoich prac. W muzeum można zobaczyć między innymi dwumetrową makietę domu Muminków, zbudowaną własnoręcznie przez widocznych na zdjęciu poniżej Tove, jej partnerkę (Tuulikki Pietilä) oraz przyjaciela (Pentti Eistola).

Powieści o Muminkach zawierają elementy autobiograficzne. Autorka pojawia się w 'Dolinie Muminków w listopadzie' jako Homek Toft, który odwiedza dom Muminków tylko po to, aby przekonać się, że nikogo tam nie ma. Tove Jansoon napisała tę ostatnią książkę z serii w 1970 roku, po śmierci matki.
Z kolei pierwowzorem Too-tiki, która pojawia się w 'Zimie Muminków' i 'Opowiadaniach z Doliny Muminków' i jako jedna z nielicznych postaci współczuje Buce, była życiowa partnerka autorki- Tuulikki Pietilä.

Tove Jansson otrzymała propozycję sprzedaży wizerunku Muminków od Walt Disney Company, ale jej nie przyjęła, chcąc zachować kontrolę nad swoim dziełem. Później wraz z bratem stworzyła Moomin Characters Oy Ltd, która jest dziś jedną z największych fińskich marek.

Na Amazon można kupić 'Moomins Cookbook. An intoduction to Finnish cuisine' autorstwa Sami Malila (tekst) i Tove Jansson (ilustracje). Książka zawiera ponad 150 przepisów, które powstały w oparciu o powieści Tove Jansson oraz tradycyjną kuchnię fińską.

Miłośnicy mieszkańców Doliny Muminków oraz ich przyjaciół mogą zaopatrzyć się w niezliczone gadżety z wizerunkami swoich ulubionych postaci- od figurek, poprzez plakaty, dekoracje, elementy odzieży aż po przedmioty codziennego użytku.

A Wy lubicie Muminki? Macie jakąś ulubioną historię lub bohatera? :-)